W krainie róż oraz piwonii - arboretum w Wojsławicach

17.8.18

W krainie róż oraz piwonii - arboretum w Wojsławicach

"Założyć ogród to uwierzyć w jutro"

Audrey Hepburn

Chyba nie ma nic gorszego na świecie /oczywiście mam tu na myśli rzeczy bardziej przyziemne/ od remontu mieszkania w czasie tropikalnych upałów. Wiem co mówię, bo od jakiegoś czasu przerabiam to na własnej skórze i dlatego moja obecność na blogu jest bardzo ograniczona:)

Na szczęście - gdzieś tam za zakrętem widać już efekty naszych "budowlanych wyczynów", więc powolutku wszystko wraca do normy. 

Mam nadzieję, że wybaczycie mi fakt, że ostatnio nie odpowiadałam na wszystkie Wasze  komentarze. Obiecuję poprawę:)

W ramach rekompensaty chciałabym Was dzisiaj zabrać na romantyczny i pachnący spacer po gigantycznym ogrodzie, gdzie motywem przewodnim jest królowa kwiatów -  róża oraz jej bezkolczasta siostra - piwonia. 

Jeśli chodzi o mnie uwielbiam je obie:) 
Arboretum w Wojsławicach odwiedziliśmy w czerwcu - miesiącu, w którym oba gatunki tych cudownych krzewów osiągają apogeum swoich możliwości.
Miałam również cichą nadzieję, że o tej porze roku będą jeszcze kwitły rododendrony, ale tegoroczna wiosna zawitała do nas w tak ekspresowym tempie, że niestety nie było mi dane podziwiać spektaklu złożonego z feerii barw oraz setek rosnących tutaj odmian. 
Wojsławice są dzielnicą miasta Niemcza, położonego w województwie dolnośląskim i według legendy nazwa wsi pochodzi od imienia rycerza  Wojsława będącego opiekunem księcia Bolesława Krzywoustego.  
Tak się fajnie złożyło, że akurat w tym dniu  na terenie arboretum odbywało się  "Święto Piwonii" organizowane tutaj po raz trzeci - więc oczywiście palmę pierwszeństwa przejęły piwonie, a piękne modelki pochodzące z krajów azjatyckich stanowiły do nich bardzo wdzięczny dodatek:)

Na terenie arboretum można zaopatrzyć się w różne gatunki rośli. Wybór jest ogromny.

Szczególne walory przyrodnicze tego terenu oraz bogaty rodzimy drzewostan stwarzały dogodne warunki do założenia ogrodu o charakterze romantycznym. Najprawdopodobniej taki właśnie ogród dworski, przekształcony z naturalnego lasu, był dziełem założycieli nowej rezydencji - rodu von Aulock będących właścicielami majątku do 1848 r. Ich największą  zasługą była adaptacja naturalnego krajobrazu wraz z jego drzewostanem do zakładanego przez siebie parku dworskiego oraz uprawa drzew obcego pochodzenia, między innymi: kasztanowca zwyczajnego sosny wejmutki  dębu czerwonego , czy tulipanowca amerykańskiego. 

Park w Wojsławicach stanowił w tym względzie wyjątek i wyprzedził nawet magnackie rezydencje w Książu, Sułowie, Mysłakowicach czy Miliczu znane z tego, iż powstawały przy nich pierwsze na Śląsku ogrody romantyczne.

Istotny dla dalszej historii parku był rok 1880, kiedy właścicielem 150-hektarowego majątku w Wojsławicach został Fritz von Oheimb (1850–1928). Jemu to zawdzięcza park swój obecny charakter. Ten śląski ziemianin, wybitny znawca roślin, z wielkim wyczuciem oraz świetną znajomością miejscowych warunków glebowych i mikroklimatu przystąpił do przebudowy parku. Była to konieczność, gdyż zarówno stara rezydencja, folwark, jak i zdziczały do tego czasu park znajdowały się w bardzo złym stanie.

Właściciel majątku - Fritz  von Oheimb rozpoczął prace od powiększenia terenu ogrodu, wytyczenia krętych alejek i osi widokowych łączących park z otaczającym go krajobrazem. Założył 4-stopniową sieć stawów. Około 1900 r. wybudował istniejący do dzisiaj domek ogrodnika i urządził obok niego alpinarium. W 1910 r. założył w parku instalację wodną ułatwiającą uprawę roślin. 

Uzdolniony artystycznie gospodarz  potraktował teren parku jak żywy obraz. Jego ramy tworzyły olbrzymie buki, kasztanowce, lipy, cisy, sosny, świerki oraz sędziwe dęby – pozostałości dawnego założenia ogrodowego. Na tle ciemnej zieleni drzew iglastych, jaśniejsze w tonacji drzewa liściaste miały pogłębiać perspektywę. Pionowe kolumny srebrzystych świerków kłujących zamykały całość kompozycji. Wnętrze swojego obrazu wypełnił grupami drzew, krzewów i roślin zielonych, atrakcyjnymi kolorystycznie o każdej porze roku. Fritz wbrew tradycji rodzinnej nie podjął się kariery wojskowej, jak jego trzej bracia.
Muszę przyznać, że faktycznie ogród ten zaprojektowany jest w niezwykły sposób. Łuki, ścieżki, zakola, zakręty, wzniesienia i pagórki sprawiają wrażenie trójwymiarowości. Stajesz na jednym szczycie i możesz podziwiać  całą paletę barw rozciągającą się na sąsiednim wzgórzu. Wspaniałe doznania wizualne.
Obiecałam sobie, że w przyszłym roku nie odpuszczę i przyjadę tutaj na cały dzień.

 

Kto żyw, może bez ograniczeń korzystać w tym ogrodzie ze wszystkich  dobrodziejstw natury:)

Fritz von Oheimb był młodzieńcem chorowitym z powodu dokuczającej mu astmy. Często przebywał na leczeniu w Alpach Szwajcarskich. Legenda rodzinna głosi, że jedna z jego wędrówek alpejskich skończyłaby się tragicznie, gdyby nie gęste zarośla tzw. róży alpejskiej (różanecznik alpejski), które zatrzymały młodzieńca spadającego z pionowej niemal ściany. Być może zdarzenie to przyczyniło się do późniejszej miłości ogrodniczej jaką darzył rośliny z rodzaju Rhododendron, czyli różaneczniki.
Marzenia o swoim parku zaczął realizować w 1881 r., od momentu, gdy zamieszkał w Wojsławicach wraz ze swoją poślubioną tamże żoną – młodszą o 10 lat Berthą Vorländer. Nigdy nie przejawiał większych zainteresowań gospodarstwem rolnym, a pracę gospodarza traktował jako konieczność życiową. Pasją Fritza był ogród i właśnie jemu poświęcił całe swoje życie. Nie rozstał się z nim także po swojej śmierci w 1928 r. - tutaj został pochowany.

Bertha i Fritz von Oheimb po ślubie - rok 1880

Ten wielki pasjonat drzew i ogrodnictwa zgromadził bardzo bogate kolekcje roślinne.

W 1920 r. uprawiał już ponad 4000  krzewów różaneczników w około 300 odmianach.  

O sukcesie w uprawie tych trudnych roślin zadecydowały żyzne i kwaśne gleby, korzystny makro- i mikroklimat, ale przede wszystkim jego intuicja oraz wiedza ogrodnicza. 
W uznaniu zasług, jakie wniósł do aklimatyzacji, uprawy i popularyzacji tych roślin na Śląsku,  jedna z późno kwitnących odmian różanecznika fioletowego  została w 1906 r. nazwana, przez hodowcę T. J. Rudolfa Seidla, jego imieniem – "Von Oheimb Woislowitz".

Fritz von Oheimb podejmował próby uprawy wielu mało znanych gatunków i odmian – pierwszy na Śląsku uprawiał w gruncie bez osłon na zimę klony palmowe, a jego kolekcja w 1924 r. obejmowała około 50 okazów i była dumą właściciela. Kilka z nich rośnie w Arboretum do dzisiaj. Miał duszę kolekcjonera i z olbrzymim zaangażowaniem gromadził nie tylko drzewa, krzewy, ale również byliny. 

W 1921 r. posiadał ponad 500 odmian piwonii. Cieszył się, gdy udało mu się zdobyć nową roślinę, np. odmianę grzybienia, o której tak pisał w swoim pamiętniku: „prawie nikt jej w całych Niemczech nie posiada”. Zapłacił za nią wówczas aż 100 marek, w czasach, gdy wstęp na zabawę z orkiestrą w Niemczy kosztował 0,3 marki – dla niezbyt majętnych Oheimbów była to kwota znaczna.
Niewielki park w Wojsławicach zyskał w czasach von Oheimba należną mu sławę i uznanie. W latach 20. XX w. stał się placówką doświadczalną Niemieckiego Towarzystwa Dendrologicznego, a także był licznie odwiedzany przez osoby ze sfer ziemiańskich z całego Śląska oraz z Czech. Wojsławicki park był wówczas w Niemczech tak sławny, jak wspaniały ogród wielce poważanej w Anglii Miss Gertrude Jekyll /mam nadzieję kiedyś tam dotrzeć/.

Wszystkich zainteresowanych parkiem Fritz von Oheimb traktował jak swoich gości i osobiście ich oprowadzał. Sprawiało mu to przyjemność i absorbowało do tego stopnia, że na posiłki wzywany był przez specjalny megafon. 

 

W 1928 r., po śmierci Fritza, najstarszy syn Arno – z wykształcenia geolog, kontynuował rozpoczęte przez ojca prace. Zakończył karierę zarządcy czterech górnośląskich kopalń księcia Henckela von Donnersmarcka oraz dyrektora Szkoły Górniczej w Pyskowicach i związał się na stałe z majątkiem ojca. Postanowienia Konferencji Poczdamskiej o nowym podziale Europy zmieniły losy rodziny Oheimbów – 23 sierpnia 1946 r. musiała ona opuścić Wojsławice.

Druga wojna światowa szczęśliwie ominęła park, jednak w późniejszych latach wielokrotnie zmieniał on właścicieli.  Zaginęła także duża część roślin, ale dzięki miłośnikom Wojsławic – różnym instytucjom i osobom prywatnym, kolekcje roślinne nadal były uzupełniane.

W 1977 r. Komisja Ogrodów Botanicznych i Arboretów w Polsce nadała parkowi w Wojsławicach rangę Arboretum, a w 1983 r. cały obiekt  (blisko 5 hektarów) wpisano do Rejestru Zabytków Kultury. 

Od 1988 r. Arboretum w Wojsławicach jest filią Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Wrocławskiego – obie instytucje połączyły się po prawie stu latach od pierwszych kontaktów Fritza von Oheimba z Ogrodem we Wrocławiu, któremu w 1890 r. przekazał kilka swoich pierwszych różaneczników.

Powierzchnię Arboretum systematycznie powiększano −  w 2005 r. wynosiła już 62 hektary! Nadal rekonstruuje się stawy i cieki wodne, zakłada systemy nawadniające, wytycza nowe alejki, a przede wszystkim sadzi wiele roślin, dzięki czemu ich liczba zwiększyła się w ostatnich latach wielokrotnie. Wszystkie okazy roślin posiadają szczegółową dokumentację, etykiety informacyjne, a unikaty specjalne tablice opisowe. Arboretum nadal służy nauce oraz tysiącom gości, których przyciąga tu bujna przyroda i  największe w Polsce kolekcje odmian Różaneczników Rasy Łużyckiej, bukszpanów i największa w Europie kolekcja liliowców. 

Prawda, że ogród w Wojsławicach jest niesamowity? Niestety zdjęcia nie oddają w pełni jego ogromu oraz piękna. Po prostu trzeba go zobaczyć osobiście. Naprawdę polecam to miejsce każdemu kto kocha rośliny i lubi od czasu do czasu poleżeć  pod lipą lub innym, dowolnie wybranym krzaczku - czyli w zasadzie nam wszystkim:)

Kiedy wrócę z urlopu  - tak, tak ja jeszcze nie odpoczywałam:(:( - zabiorę Was do pięknego Zamku  Książ, gdzie pośród bujnie kwitnących  krzewów różanych spacerować będziemy śladami księżniczki Daisy - Stokrotki.

A więc do kolejnego napisania, a ten uroczy bukiecik przesyłam dla Was:):)

 

Dziękuję za Wasze odwiedziny oraz pozostawione komentarze, 
życzę samych radosnych chwil,

a tym którzy dopiero planują urlop

życzę  wspaniałych wojaży 

i niezapomnianych wakacyjnych wrażeń:):):)

Wojsławice - 10 czerwiec 2018

Informacje dot. arboretum pochodzą ze strony  Uniwersytetu Wrocławskiego

Autorzy: Hanna Grzeszczak-Nowak (H G.-N)
Tomasz Dymny (T.D)
Karol Skraba