Z wizytą u Ignacego Łukasiewicza w Bóbrce

25.1.16

Z wizytą u Ignacego Łukasiewicza w Bóbrce

Myślę, że od czasu do czasu nie zaszkodzi przypomnieć sobie o ludziach, którzy w jakiś szczególny sposób wpłynęli na zmianę naszego życia, czy to w sferze naukowej, kulturalnej, czy też technicznej.

Ludzi o których mówi się dzisiaj niewiele lub zupełnie się o nich zapomniało, a dzięki którym możemy lepiej funkcjonować, a ich wynalazki przyczyniają się  do lepszego, codziennego funkcjonowania. 

No może we współczesnym świecie bez lampy naftowej da się żyć, ale bez ropy naftowej byłoby trudno.

Przyznam szczerze, że w swoim domu posiadam kilka sztuk takowych lamp, a ich światło wprowadza wieczorem niezwykłą atmosferę.

Parę lat temu, podczas ogromnej śnieżycy i szronu - w naszej wsi zostały uszkodzone przewody wysokiego napięcia i przez kilka dni nie było prądu.

Więc świece i lampy naftowe "poszły w ruch". Ależ to były przyjemne chwile. Nawet dzieciaki były zadowolone, mimo iż komputer i telewizor poszły w odstawkę.

A jeszcze żyjąca wtedy moja babcia, opowiadała nam niesamowite historie z czasów swojej młodości i dzieciństwa. Opowiadała o czasach wojny, głodu i biedy. O tym, że ludzie w tamtych czasach codziennie musieli funkcjonować bez światła, a dzięki temu stawali się sobie bliżsi i więcej ze sobą rozmawiali. 

W moim domu raczej dużo się rozmawia, ale wtedy był to wyjątkowy okres, kiedy siedzieliśmy przy piecu kaflowym w którym palił się ogień - grając w warcaby, karty, czy też po prostu zwyczajnie rozmawiając. Moje dzieci doszły do wniosku, że częściej powinny pojawiać się takie awarie. Nie narzekały, że brakuje komputera, komórki /nie dało się naładować/ lub telewizora.

Myśleliśmy nawet o agregacie prądotwórczym, ale było tak sympatycznie i klimatycznie więc doszliśmy do wniosku, że skoro babcia wytrzymała bez prądu całe dzieciństwo - my też jakoś damy radę.

A kiedy awaria została naprawiona, muszę Wam powiedzieć, że dzieci zamiast "hurra", były jakby trochę zawiedzione. 

Dosyć już wspomnień i zapraszam wszystkich do zwiedzania Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego w Bóbrce, które powstało dzięki pionierowi światowego przemysłu naftowego - Ignacemu Łukasiewiczowi.

Zlokalizowane jest na terenie pierwszej w świecie kopalni ropy naftowej, zwanej wówczas olejem skalnym.

Na terenie muzeum znajduje się obelisk zbudowany w 1872 r. przez Ignacego Łukasiewicza. Na obelisku widnieje napis: "Dla utrwalenia pamięci zołożoney kopalni oleyu skalnego w Bóbrce WR 1854 Ignacy Łukasiewicz".

Kopalnia powstała w 1854 r. Do dzisiejszego dnia wydobywana jest tutaj ropa naftowa z dwóch czynnych kopanek - "Franek" i "Janina" - kopane ręcznie.

 

Na początku nie było łatwo. Łukasiewicz całe ryzyko poszukiwań wziął na siebie i w 1854 r. wywiózł do Wiednia 300 cetnarów nafty galicyjskiej. Był to pierwszy sukces handlowy. Pieniądze przeznaczył na dalsze poszukiwania.
Najpierw kopano rów o głębokości 1,2 m i długości ok. 120 m, w którym zbierała się wyciekająca ropa, a następnie sczerpywano ją z powierzchni różnymi naczyniami. Ilość ropy była bardzo mała, zaczęto więc kopać "kopanki" od kilku do 150 m głębokości.

Dopiero w siódmym roku prowadzenia eksploatacji w Bóbrce i po uruchomieniu trzeciej destylarni w Polance - przyszedł sukces finansowy. W 1863 r. Łukasiewicz kupił 714-morgowy majątek ziemski obejmujący wsie Chorkówka i Leśniówka. 
Dbał o to, by kopalnia w Bóbrce była nowoczesnym obiektem przemysłowym. Zainteresowany był rozwojem techniki wiertniczej i eksploatacyjnej, popierał poszukiwanie źródeł ropy. Chętnie współpracował z ludźmi, którzy w wydobycie wnosili wiele nowego.
Mimo upływu lat, zachowały się różne narzędzia świadczące o zmyśle technicznym i organizacyjnym ludzi, którzy tu pracowali, a znajdujące się sprzęty  stanowią  ważne dowody ciągłości myśli technicznej narodu i jego postępu cywilizacyjnego.
Przemysł naftowy w Polsce jest niewątpliwie najstarszym na świecie. Niejednokrotnie w swych przeszło stuletnich dziejach przodował poziomem technicznym, rozmachem i wielkością. Świadczą o tym głównie zachowane przedmioty i urządzenia, których jest coraz mniej, a wiele z nich uległo zniszczeniu w czasie wojny.

Urządzenie do wiercenia udarowego

W domu Łukasiewicza z 1865 r. zgromadzono pamiątki w postaci fotografii, kolekcji lamp naftowych, aparatury laboratoryjnej, zbiorów bibliotecznych.

Gabinet

Portrety 

rodziców 

Ignacy Łukasiewicz

 W korytarzu znajduje się kolekcja pięknych lamp naftowych

Pracownia Łukasiewicza

W 2000 roku przekazano do użytku Pawilon Wystawowy, w którym mieszczą się trzy sale ekspozycyjne, gdzie prezentowane są wystawy związane z górnictwem naftowym, gazowniczym oraz przemysłem rafineryjnym.

W bardzo ciekawy, obrazowy  sposób przedstawione jest wydobycie gazu ziemnego, ropy naftowej oraz ich zastosowanie.

Obok domu otoczonego parkiem znajduje się popiersie Ignacego Łukasiewicza umieszczone na cokole z marmuru.

W pobliżu wzniesiony został budynek - pierwowzór górskiej stacji benzynowej Centrali Produktów Naftowych, przed którym eksponowane są unikalne oryginalne dystrybutory paliw, z początkowych lat rozwoju stacji benzynowych.

Ignacy Łukasiewicz urodził się 8 marca 1822 r. w Zadusznikach k. Mielca. 
Naukę z zakresu szkoły powszechnej pobierał w domu, a po zdaniu egzaminu został przyjęty do Gimnazjum Ojców Pijarów w Rzeszowie. Jednak po śmierci ojca, po ukończeniu 4 klas zmuszony został do podjęcia praktyki w aptece Antoniego Swobody  w Łańcucie. Praktyczną wiedzę aptekarską zdobywał ponadto w Rzeszowie i we Lwowie, a uwieńczył ją tytułem magistra farmacji po odbyciu studiów rozpoczętych na uniwersytecie w Krakowie, 
a zakończonych w Wiedniu. Pod zarzutem kierowania przygotowaniami do wybuchu powstania w rejonie rzeszowskim 19 lutego 1846 r. wraz z innymi spiskowcami został aresztowany i osadzony w rzeszowskim więzieniu. Po dwóch latach został zwolniony z obowiązkiem pobytu we Lwowie.
W 1848 r. podjął pracę we lwowskiej aptece, należącej do Piotra Mikolascha, gdzie wraz z farmaceutą Janem Zehem pracował nad badaniami właściwości ropy naftowej, obficie występującej na terenie Galicji. Ich praca zaowocowała wydestylowaniem nafty oświetleniowej.

Wykonana przez lwowskiego blacharza Adama Bratkowskiego lampa naftowa zapłonęła 31 lipca 1853 r. podczas nocnej operacji chirurgicznej w Szpitalu Powszechnym we Lwowie. Jest to symboliczna data przyjęta za początek polskiego przemysłu naftowego.

Łukasiewicz wypowiedział wtedy znamienne słowa: "Olej skalny - to przyszłe bogactwo kraju - to dobrobyt i pomyślność dla jego mieszkańców, to nowe źródło zarobków dla biednego ludu i nowa gałąź przemysłu, która obfite zrodzi owoce".

Po dokonaniu epokowego wynalazku Łukasiewicz porzucił Lwów i przeniósł się w roponośne tereny podkarpacia. 
Od 1854 r. związany był z kopalnią ropy naftowej w Bóbrce, gdzie powstała pierwsza spółka naftowa między Łukasiewiczem, Tytusem Trzecieskim i Karolem Klobassa-właścicielem lasu bobrzeckiego.
Ignacy Łukasiewicz był człowiekiem o wybitnych cechach charakteru. Cechowała go skromność, patriotyzm, filantropia. Zajmował się budową dróg i mostów, dbał o rozwój kultury i oświaty. 

Honorata - żona  Łukasiewicza

Był fundatorem szkół powszechnych w Bóbrce, Chorkówce, Zręcinach i Żeglcach. 
Założył prowadzoną przez jego żonę Honoratę szkołę koronkarską dla dziewcząt w Chorkówce, która w krótkim czasie zasłynęła w Galicji z doskonałych wzorów koronek.
Na kopalni w Bóbrce założył Kasę Bracką.
Była to pierwsza w Polsce i Europie instytucja ubezpieczeniowa. Każdy robotnik z zarobków miał obowiązek wpłacić do kasy 3 centy od zarobionego złotego reńskiego. Zgromadzone fundusze przeznaczone były na bezpłatne leczenie w razie choroby, renty rodzinne w razie śmierci pracownika, zapomogi w razie pożaru mieszkań.
Aby zapobiec praktykom lichwiarskim, Łukasiewicz zorganizował kasy gminne, które udzielały krótkoterminowych pożyczek, spłacanych w ratach tygodniowych. Gdy zarzucano mu łatwowierność i rozrzutność, wyrażał pogląd, że lepiej dać 99-ciu nie potrzebującym niż jednego potrzebującego opuścić.
Okoliczne klasztory, kościoły i cerkwie unickie bezpłatnie wyposażał w naftę. Wraz z Karolem Klobassą ufundował kościół w Zręcinie. 
Za działalność charytatywną papież Pius IX w 1873 r. nadał mu tytuł szambelana papieskiego i odznaczył Orderem św. Grzegorza.
Ignacy Łukasiewicz zmarł na zapalenie płuc 7 stycznia 1882 r. w Chorkówce. Pochowany został na cmentarzu parafialnym w Zręcinie.
Jego przyjaciel i współpracownik Teofil Merunowicz w nekrologu napisał:
"Uszczęśliwiać i do dobrego prowadzić drugich było głównym warunkiem szczęścia dla niego. Setki, może tysiące tych, co doznali od niego osobistych dobrodziejstw zachowają go do końca życia ze wdzięcznym wspomnieniem. Zasłużył on jednak na to, aby cały naród zaliczył jego imię do rzędu najlepszych, najszlachetniejszych synów swoich".